Narażenie na #tetrachloroetylen powiązane ze zwiększonym ryzykiem bliznowacenia wątroby
Niedawne badanie opublikowane w czasopiśmie Liver International wykazało istotny związek między ekspozycją na tetrachloroetylen (PCE), substancję chemiczną powszechnie występującą w środkach czystości i produktach gospodarstwa domowego, a trzykrotnym wzrostem ryzyka zaawansowanego zwłóknienia wątroby – nadmiernego bliznowacenia wątroby. Wyniki sugerują, że nawet pozornie niski poziom narażenia na PCE może przyczyniać się do uszkodzenia wątroby, budząc obawy dotyczące szerszych konsekwencji dla zdrowia publicznego.
Kluczowe wnioski z badania
Naukowcy przeanalizowali dane z badania National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES), koncentrując się na próbkach krwi pobranych w latach 2017–2020. Około siedem procent uczestników miało wykrywalny poziom PCE we krwi. Jest to o tyle istotne, że nawet ten stosunkowo niewielki odsetek wiązał się ze znacznie częstszym występowaniem zwłóknienia wątroby.
Według dr Briana P. Lee, hepatologa i głównego autora badania, korelacja ta sugeruje, że ekspozycja na PCE może być krytycznym, choć często pomijanym czynnikiem rozwoju chorób wątroby. „Wyniki sugerują, że narażenie na PCE może być przyczyną rozwoju choroby wątroby u jednej osoby, podczas gdy u innej osoby o dokładnie takim samym stanie zdrowia i profilu demograficznym nie” – wyjaśnia.
Jak PCE wpływa na zdrowie wątroby
PCE przedostaje się do organizmu poprzez wdychanie lub kontakt ze skórą, głównie z odzieży poddanej działaniu środków chemicznych, odplamiaczy i źródeł przemysłowych. Po spożyciu wątroba próbuje przetworzyć substancję chemiczną, rozkładając ją na szkodliwe produkty uboczne, które powodują stan zapalny i blizny.
Doktor Kelly Johnson-Arbor, toksykolog w MedStar Health, zauważa, że te produkty uboczne uszkadzają również mitochondria – jednostki energetyczne znajdujące się w komórkach wątroby – co jeszcze bardziej przyspiesza niszczenie tkanek. Przewlekłe narażenie może prowadzić do marskości wątroby i zwiększonego ryzyka raka wątroby. PCE gromadzi się także w innych tkankach, w tym w mózgu i nerkach.
Kto jest zagrożony?
Badanie wykazało uderzający wzór: osoby o wyższych dochodach częściej miały wykrywalny poziom PCE, prawdopodobnie z powodu częstszego korzystania z usług pralni chemicznej. Jednak wpływ nie ogranicza się do grup zamożnych. PCE jest obecny w wielu produktach konsumenckich, w tym w klejach, pastach do stali nierdzewnej, a nawet w glebie i wodach gruntowych.
Praktyczne kroki pozwalające zmniejszyć wpływ
Chociaż wyniki badania są niepokojące, eksperci przedstawiają praktyczne zalecenia dotyczące ograniczania ryzyka:
- Wentyluj odzież poddaną działaniu środków chemicznych: Przed przechowywaniem pozwól ubraniu dokładnie wywietrzyć, aby ograniczyć wdychanie PCE.
- Nosić sprzęt ochronny: Podczas pracy z produktami zawierającymi PCE, takimi jak odplamiacze lub środki do usuwania farby, należy nosić rękawiczki i maskę.
- Wybierz alternatywne pralnie chemiczne: Wybierz „zielone” pralnie chemiczne, które unikają metod opartych na PCE.
- Świadomość zanieczyszczeń: Należy pamiętać, że PCE może utrzymywać się w glebie i wodach gruntowych, potencjalnie zanieczyszczając źródła wody.
Przyszłość regulacji PCE
Agencja Ochrony Środowiska (EPA) rozpoczęła już 10-letnie wycofywanie PCE z pralni chemicznej, począwszy od 2024 r. Posunięcie to uwzględnia toksyczność substancji chemicznej i ma na celu zmniejszenie przyszłego narażenia.
Pomimo tych zmian dr Jamie Alan, profesor farmakologii i toksykologii na Uniwersytecie Stanowym Michigan, podkreśla potrzebę zwiększenia świadomości. „To jeden z pierwszych raportów łączących powikłania kliniczne ze skutkami zależnymi od dawki”. Chociaż większość badanych dorosłych (93%) nie miała wykrywalnego poziomu PCE, w badaniu podkreślono, że nawet minimalne narażenie może mieć znaczące skutki.
Podsumowując, badanie potwierdza potrzebę zwiększania świadomości społecznej na temat skutków PCE i podejmowania proaktywnych działań w celu minimalizacji ryzyka. Związek między tą częstą substancją chemiczną a uszkodzeniem wątroby wymaga uwagi, zwłaszcza w obliczu zmian środowiskowych i regulacyjnych.
